Uyku vücudun işlevleri arasında, beden ve ruh sağlığını korumak için düzenli bir şekilde yapılması gereken en önemli eylemlerin başında gelir. Özellikle bebek ve çocuklarda uyku eksikliği ya da düzensizliği, büyümelerini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Peki  yeterince uyumadıklarında çocuklarda ne gibi değişiklikler oluyor ve bu sorunun giderilmesi için ebeveynler tarafından nasıl bir yol izlenmeli?

Çocuklarda yetersiz uyku nelerden kaynaklanıyor?

Uyku bozukluğu her yaşta vücutta zihinsel ve bedensel etkiler bırakır. Özellikle gelişme çağındaki çocuklarda yaşanan uyku problemleri;  huysuzluk, dikkat eksikliği, obezite, konsantrasyon düşüklüğü, mental ve fiziksel gelişimin yavaşlığı, diyabet gibi bir çok hastalığı beraberinde getirebiliyor. Çocuklarda uyku sorunları  birden fazla nedenden kaynaklanabilir. Bunlardan biri çevresel faktörlerdir. Eğer çocuk, huzurlu ve sessiz bir ortamda uyuyamıyorsa sık sık uyanarak tekrar uyumakta zorlanacağından uyku bozukluğu oluşabilir. Bununla birlikte uyurken gördüğü kabuslar kaygı verici rüyalar olduğundan, tekrar uyuması halinde kabus göreceği endişesi ile uyumalarına engel olabilir. Çocukların kabus görmemesi için kabusa neden olabilecek uyaranları onlardan uzak tutmakta fayda vardır. Örneğin televizyonda izlediği bir korku filmi, uygunsuz çizgi filmler ya da şiddet içerikli videolar, bilinçaltında korkuya neden olabileceğinden bu gibi görüntülerden uzak tutulmaları gerekir. Ortama 4-8 yaşları arasında başlayan uyurgezerlik sorunu da çocuklarda uyku bozukluğu sebeplerinden biridir. Bu problem uyku bozukluğuna sebep olduğu gibi,  düşme , yaralanma, kaybolma gibi sorunlara neden olabileceğinden oldukça tehlikelidir ve böyle bir problem ile karşılaşırsa evde kapıları ve pencereleri kilitli tutmak gibi yeterli güvenlik önlemlerini almak ve mutlaka bir uzmana konu ile ilgili danışmak gerekir.  Uyurgezerlik sorunu yaşayan çocukları olan aileler, gece uykusunda çocukların beyni ve vücudu yeterince dinlenemediği için çocukları mutlaka gündüz uykusuna yönlendirmelidir. Solunumun uykuda geçici olarak durması olayı olan “uyku apnesi” yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da görülür ve ciddi uyku bozuklukları ve bazı sağlık sorunları da beraberinde getiren uyku problemlerinden bir diğeridir. Bu hastalık için öncelikle çocukların beslenme şekillerinin düzenlenmesi ve yine bir uzman tarafından kontrol altına alınması için doktor gözetiminde tedavi edilmesi gerekir.

Nasıl çözülür?

Öncelikle çocuklarda uyku saatleri genlerine göre değişiklik gösterir. Uyku saatlerinin ve sürelerinin aileler tarafından izlenmesi ve saptanması ayrıca devam eden süreçte bu döngüye göre hareket edilmesi önemlidir. Başka çocuklarla kıyaslama yaparak belirleyeceğiniz uyku saatlerine çocuğunuz uyum göstermediğinde, uyku problemi dışında farklı sorunlara da sebep olabilirsiniz. Bu nedenle çocuğunuzun uyku döngülerini gözlemleyerek bu dengeye göre hareket etmenizde fayda var. Eğer mümkünse bebeğinizi emzirme, sallama gibi uyutma yöntemlerinizin dışında uyanık halde yatağına yatırıp kendi kendine uyumayı öğrenmesini sağlayabilirsiniz. Uyuduktan sonra yerlerini değiştirmemek, sevdiği bir oyuncağı ile uyumasına izin vermek, uyku saatlerini belirledikten sonra bu saatlerde uyuması için gereken zamanı ayırmak ve bu süreçten ödün vermemek, uyku saati yaklaştığında uygun sınırlar koymak ta sağlıklı ve düzenli bir uyku uyumalarına yardımcı olacak diğer etkiler arasında yer alıyor. Uykudan önce çocuğunuza masal anlatmak, bebekse ninni söylemek ya da  belki birlikte hafif bir uyku müziği dinleyip sohbet etmek, kısacası onunla uykunun hemen öncesinde huzurlu vakit geçirmek sağlıklı bir uyku uyumasına yardımcı olacaktır. Düzenli bir uyku uyumaları için, çevresel faktörleri de göz önünde bulundurmak gerekir. Uyudukları ortamın yeterince loş olduğundan, direkt olarak güneş ışığı almadığından, oksijen, nem seviyesinin yeterli olduğundan da emin olmalısınız.

Sadece uzanarak bile bedenimizi dinlendirebiliriz ancak beynimizin dinlenmesi için uykunun önemi büyüktür. Bu nedenle özellikle gelişme çağındaki çocukların fiziksel, ruhsal ve mental gelişimi , dinlenmiş bir beyin ile gerçekleşir. Yeni bilgiler öğrenebilmesi, öğrendiklerini depolayabilmesi için düzenli ve kaliteli bir uykunun önemi azımsanmamalı ve eğer çocuğunuzda çözemeyeceğinizi düşündüğünüz bir uyku problemi ile karşılaştıysanız mutlaka bir uzmandan yardım almanız gerektiğini unutmamalısınız.